ആര്യസമാജത്തിന്റെ സ്ഥാപകൻ സ്വാമി ദയാനന്ദ സരസ്വതി ആയിരുന്നു.
1875 ഏപ്രിൽ 7 ന് ഇന്ത്യയിലെ ബോംബെയിൽ (ഇപ്പോൾ മുംബൈ) അദ്ദേഹം സംഘടന സ്ഥാപിച്ചു.
വേദങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള മൂല്യങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന, ഏകദൈവ വിശ്വാസം, സാമൂഹിക സമത്വം, അന്ധവിശ്വാസങ്ങൾ, ജാതി വിവേചനം, വിഗ്രഹാരാധന എന്നിവയുടെ ഉന്മൂലനം എന്നിവയ്ക്കായി വാദിക്കുന്ന ഒരു ഹിന്ദു പരിഷ്കരണ പ്രസ്ഥാനമാണ് ആര്യസമാജം.
